Bir partiden ya da bir dinden ayrılmak isteyen, şimdi onu çürütmesi gerektiğini düşünür. Oysa çok fazla kibirli bir düşüncedir bu. Gerekli olan yalnızca, şimdiye dek hangi perçinleri onu bu partiye ya da dine bağladıklarını ve şimdi artık bunu yapmadıklarını, hangi niyetlerin onu buraya sürüklediklerini ve şimdi başka yöne sürüklediklerini açıkça görmesidir. O partinin ya da dinin yanına b i l g i y e d a y a l ı k e s i n g e r e k ç e l e r l e geçmiş değilizdir: ondan ayrıldığımızda da böyleymiş gibi y a p m a m a l ı y ı z .
Sayfa 53
"Yalnızca kendi gördüğü zararlar a k ı l l ı yapar kişiyi, yalnızca başkalarının gördüğü zararlar da i y i " - böyle der, her türlü ahlaklılığı acımaktan ve her türlü entelektüelliği insanın yalnızlığından türeten o tuhaf felsefe: böylelikle, farkına varmadan dünyadaki tüm zararlılığın avukatı olur. Çünkü acımak için başkalarının acı çekmesi, yalnız kalmak için de başkalarını aşağılamak gerekir
Sayfa 45
Her sözcük bir önyargıdır.
Sayfa 41
Çiçeklere, otlara ve kele beklere yakın da olabilmeli, onlardan fazla yukarıda dur mayan bir çocuk gibi. Gelgelelim, biz büyükler onların çok fazla üstüne çıktık ve onların düzeyine inmemiz gerekir; diyorum ki, onlara sevgimizi dile getirdiğimizde n e f r e t ediyor otlar bizden. - İyi olan h e r ş e y d e n pay almak isteyen, her an küçük olmayı da bilmeli.
Sayfa 40
Siz karamsarlar ve felsefi kör yılanlar, tüm dünya varlığının karakterin den, insan tutkularının k o r k u n ç k a r a k t e r i n d e n şikayetçi olmak için konuşuyorsunuz. Sanki tutkuların var olduğu her yerde, korkunçluk da var olmuş gibi! Sanki korkunçluğun bu türünün dünyada her daiın var olınası gerekmiş gibi! - K ü ç ü k ş e y l e r i ihmal ettiğinizden, kendi kendinizi ve eğitilınesi gerekenleri gözleınlemediğinizden ötürü, tutkuları bizzat kendiniz böyle canavarlar haline getirdiniz; öyle ki şiındi daha "tutku" sözcüğünü duyduğunuzda korkuya kapılıyorsunuz! Tutkuların korkunç karakterini a l m a k ve yıkıcı sel sularına dönüşmelerini önlemek size düşerdi ve bize düşer. - Hatalarımızı sonsuz felaketler boyutunda büyütmemeliyiz; daha çok, insanlığın tutkularının tümünü birden sevinçlere dönüştürmek görevinde dürüstçe çalışmalıyız.
Sayfa 33
Vanitas vanitatum homo.*
*Hiçliklerin hiçi insandır. (Lat.) (ç.n.)
Sayfa 13
Herhangi bir şeye bağımlı olduğumuzu h i s s e t m e d i ğ i m i z sürece, kendimizi özgür sanırız: insanın ne denli gururlu ve iktidar düşkünü olduğunu gösteren yanlış bir çıkarımdır bu. Çünkü burada, a l ı ş ı l m ı ş bir bağımsızlık içinde yaşadığı, bunu istisnai bir biçimde yitirdiğinde karşıt bir duygu hissedeceği varsayımıyla, bağımlı olduğu anda bunu her koşulda fark etmesi ve bilmesi gerektiğini kabul eder. - Peki ya bunun tersi doğruysa: insan daima çok yönlü bir bağımlılık içinde yaşıyor, ama kendini ö z g ü r sanıyor, zincirin baskısını uzun bir alışkanlık sonucu a r t ı k h i s s e t m i y o r s a ? Yalnızca yeni zincirlerden rahatsız olur ancak: - "İstenç özgürlüğü" de y e n i zincirleri hissetmemekten başka bir şey değildir aslında .
Sayfa 11 - *
Nietzsche günde sekiz saat yalnız başına yürür ve Gezgin ve Gölgesi'ni yazar.
Sayfa 22
Gece çöktüğünde, en yakın şeyler hakkındaki duyumsayışımız değişir. İşte rüzgar, yasaklı yollarda dolaşıyormuş gibi, fısıltıyla bir şey arıyormuş gibi huysuzdu aradığını bulamadığı için. İşte lamba ışığı, donuk kırmızımsı ışınlarıyla, bitkin bakışlarıyla, geceye isteksizce karşı koya rak, sabırsız bir kölesidir uyanık insanın . İşte uyuyanın so luk alıp verişleri, ürpertici ritimleri, hep yeniden geri dönen bir kaygı ezgiyi üflüyor gibidir bu rinnin üzerine, - biz duymayız o ezgiyi, ama uyuyanın göğsü yükseldiğinde, böyle hissederiz kendimizi, yüreğimiz düğümlendiğinde ve soluk inip de adeta ölümcül bir sessizliğe büründüğünde, deriz ki kendimize: "Dinlen birazcık, eziyet çekmiş zavallı tin - tüm yaşayanlara, böyle ezilmiş yaşadığı için, ebedi huzur dileriz; gece ölüme ikna eder. - İnsanlar güneşten yoksun olsalardı ve geceye karşı ayışığı ve gazyağıyla savaşsalardı, hangi felsefe verecekti örtüsünü üzerlerine!
Sayfa 9